…dal mè libar “I balóss” - I cinch stèll
La Buteghéta la funziunäva änca cume Traturìa, la säla da pränz l’eva la cüsìna da cà: un tävul l’eva par la famìlia, i parènt e i amìs; l’ältar par i Cliènt… cun la ‘C’ maiüscula, parchè lur pagävan, quest chì al vegnìva ciamaa ‘tävul a mangé’, a la francésa, ’na nustalgìa dul padrûn.
Quell che và da móda incö - nul Quaräntasètt - l’eva già stai metüü in pratica. Se ga füss chì ul Sènza-Bärba l’avrìa ’me minim pretendüü i ‘diritti d’autore’… eh già! Ul ‘slow food’ l’avéva inventaa lü d’intésa cun tri sóci.
Disévan: “La magiûr pärt dul mangià al vegn dal Ciel… bisógna savé vèrd i brasc e la bóca al mumènt giüst!”.
Purtà in tävula e mangià la früta e la verdüra dul tó órt o, cun l’aiüt di sóci, da quii visìn; i cunìli o i püi dul própi pulee o, ’me sura!
Furnidûr uficiäl du la Cà l’eva ul Lisändar: l’eva lü ch’al detäva la cadènza da cèrti piatt segûnd la stagiûn.
In primavéra latüghìn, cicória, pisacän, po’ erbett, carótul e se capitävan in män änca spärg selvädigh e mìa. Se ’na quäi galìna, óca, pulìn o cunìli scapävan dai pulee visìn, l’eva lü, par cäs, a truvài!
In estaa tumàtis, peverûni, fasö, süchett, melanzàn, cücümar, curnitt, pómm da tèra; pórr o spinazz cunt i öv in cereghett, ris cun l’erburìn o cunt i urtìgh, minèstrûn a manéta, minèstra da ris cun ’na fresa d’ai e un pu da lärd; se i arburèll evan in frega o sa riüsìva a purtà a cà ’na quäi tènca, un lüsc o i gämbar täntu mei… la Traturìa la tacäva là ’na stèla.
Dô cun l’anguìla in ümid cui fasö o cunt i erbiûn e la pulènta!
A la duméniga gh’eva ul lèss, quäsi sèmpar da vaca, cun la mustärda; la cärna in ümid cunt i pómm da tèra; i perdee di püi o ul fidigh da vaca - ul purscèll al custäva püsee - in ümid cunt i scigóll…
Po’ gh’evan i piatt sü urdin, par quisti i Cliènt duvévan prenutà e specià la venûta dul mumènt giüst: la män lunga dul Lisändar. Alûra sa pudévan mangià faraón, germàn, capûn e tücc i ältar urdinatiiv…
L’eva stai ul Sènza-Bärba a inventà la famûsa ‘faraona a la creta’… In un cantûn dul curtìl gh’eva sèmpar un mügett da tèra crea e i fiuritt ga pisävan sü par tegnìla ümida: la buntà la vegnìva própi da quell!
(prima pärt)
